Stała wystawa historyczna

Na ekspozycji historycznej zaprezentowano dwa tematy związane z dziejami miasta.

Część pierwsza ekspozycji nosi tytuł „Od osady górniczo – hutniczej do wielkiego ośrodka przemysłu włókienniczego”.

Ta część stałej wystawy prezentuje najważniejsze gałęzie przemysłu funkcjonujące w Tomaszowie Maz. na przestrzeni ponad dwustuletniej historii miasta.

Przez pierwsze kilkadziesiąt lat swego istnienia Tomaszów był niewielką osadą górniczo – hutniczą. W osadzie założonej w 1788 r. przez Tomasza Ostrowskiego wytapiano stal z rudy żelaza wydobywanej w okolicach pobliskich wsi Niebrowa i Starzyc.Pierwszymi mieszkańcami osady zwanej także Kuźnicami Tomaszowskimi byli hutnicy sprowadzeni przez Ostrowskiego z terenu Zagłębia Staropolskiego (Miedziana Góra).

Z tego najodleglejszego okresu historii Tomaszowa zachowało się niewiele pamiątek. Te nieliczne, które przetrwały np. łyżka do nalewania surówki do form odlewniczych oraz bryły żużla hutniczego odkopane w miejscu, gdzie były zlokalizowane niegdyś urządzenia hutnicze prezentowane są na ekspozycji.

Najstarszy syn Tomasza hr. Ostrowskiego Antoni hr. Ostrowski, który w 1805 r. przejął od ojca Dobra Ujezdzkie zdecydował się na początku lat dwudziestych XIX wieku na przekształcenie Tomaszowa w duży ośrodek przemysłu włókienniczego, przede wszystkim sukienniczego.

Decyzja Antoniego hr. Ostrowskiego ukierunkowała rozwój gospodarczy Tomaszowa na następnych sto kilkadziesiąt lat. Warto także dodać, że dzięki staraniom Ostrowskiego Tomaszów Mazowiecki otrzymał w lipcu 1830 r. prawa miejskie.

Na stałej ekspozycji prezentowane są eksponaty z pierwszych stu lat istnienia włókiennictwa w naszym mieście.

Najstarsze eksponaty to: kontrakt wieczysto – dzierżawny zawarty w 1827 r. pomiędzy właścicielem Tomaszowa Antonim hr. Ostrowskim, a osiedlającym się tutaj tkaczem pochodzenia niemieckiego, broszura napisana w języku niemieckim przez Ostrowskiego ok. 1830 r. werbująca do Tomaszowa nowych osadników – tkaczy, litografia przedstawiająca najstarszy widok Tomaszowa wykonana ok. 1830 r.

Pozostałe zabytki prezentowane w części ekspozycji dotyczącej historii tomaszowskiego przemysłu włókienniczego związane są z największymi fabrykami funkcjonującymi w naszym mieście w drugiej połowie XIX wieku oraz na początku XX wieku (fabryki Maurycego Piescha, Aleksandra Mullera, Hilarego Landsberga).

Prezentując historię gospodarczą Tomaszowa Maz. nie można pominąć cechów rzemieślniczych, które w znacznej liczbie działały w naszym mieście przez niemal cały wiek XIX, aż do wybuchu II wojny światowej. Najstarszym tomaszowskim cechem rzemieślniczym był powstały już w 1824 r. cech sukienniczy.

Wśród eksponatów związanych z tomaszowskim rzemiosłem można zobaczyć m. in. księgi cechowe, dyplomy czeladnicze, pieczęcie cechowe oraz gwoździe pamiątkowe z drzewców sztandarów cechowych.

Część dotyczącą historii tomaszowskiego przemysłu zamykają eksponaty związane z działalnością Tomaszowskiej Fabryki Sztucznego Jedwabiu – największego zakładu pracy jaki istniał w mieście, powstałego w 1911 r.

Część druga stałej wystawy historycznej ma tytuł „Tomaszowianie w powstaniach narodowych i wojnach światowych” i poświęcona jest prezentacji ogromnej ofiarności i poświęcenia mieszkańców miasta w walce o wolną Polskę toczonej na przestrzeni XIX i XX wieku.

Chronologicznie prezentowany jest udział tomaszowian w Powstaniu Listopadowym (1830 – 31), Powstaniu Styczniowym (1863 – 64), I wojnie światowej (1914 – 18) oraz II wojnie światowej (1939 – 45).

Na ekspozycji znajdują się fotokopie dokumentów związanych z udziałem tomaszowian w kolejnych zrywach niepodległościowych oraz zdjęcia prezentujące sylwetki powstańców i żołnierzy wywodzących się z naszego miasta.

Oprócz tego zobaczyć można sztandary związane z walką niepodległościową, mundury członków organizacji niepodległościowych sprzed I wojny światowej, mundury powstańcze i żołnierskie z lat II wojny światowej, w których tomaszowianie walczyli na różnych frontach europejskich.

Pamiątki osobiste po tomaszowianach powstańcach i żołnierzach uzupełnione zostały bogatym zbiorem broni palnej oraz białej pochodzącej z lat 1830 – 1945.

Tomasz Adam Ostrowski (1735 – 1817) – podskarbi koronny, senator, wojewoda, prezes senatu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. W 1798 r. otrzymał dziedziczny tytuł hrabiowski. Współtwórca Konstytucji 3 Maja 1791 r.

Dzięki gospodarności, zapobiegliwości, a także korzystnie zawartym małżeństwom, zgromadził pokaźny majątek. Dobra należące do Ostrowskiego znajdowały się na Ukrainie w województwie sandomierskim, pod Warszawą. W 1786 r. wszedł w posiadanie Dóbr Ujezdzkich.

W 1788 r. założył leżącą na ich terenie osadę górniczo – hutniczą zwaną Tomaszowem lub Kuźnicami Tomaszowskimi. Pochowany został w ufundowanym przez siebie kościele w Nadarzynie.

Antoni Jan Ostrowski (1782 – 1845) – najstarszy syn Tomasza hr. Ostrowskiego, pionier przemysłu kapitalistycznego w Królestwie Polskim, senator – wojewoda, dowódca w randze generała brygady Warszawskiej Gwardii Narodowej w latach 1830 – 31.

W 1805 r. otrzymał od ojca Dobra Ujezdzkie. W latach dwudziestych XIX wieku rozwinął na terenie Dóbr, szczególnie w osadzie Tomaszów przemysł włókienniczy. Inicjator nadania Tomaszowowi Mazowieckiemu praw miejskich (1830 r.). Po upadku Powstania Listopadowego wraz z rodziną wyemigrował do Francji.

Zmarł w majątku Les Maderes koło Tours. Prochy Antoniego hr. Ostrowskiego pod koniec XIX wieku sprowadzone zostały do Ujazdu i złożone w tamtejszym kościele. Od 2007 r. Muzeum w Tomaszowie Maz. mieszczące się w pałacu wybudowanym w latach 1810 – 30 przez Ostrowskiego nosi imię Antoniego hr. Ostrowskiego.

Trzecia część wystawy nosi tytuł „Tomaszów – miasto wielu kultur”. Zaprezentowano tu dorobek kulturowy czterech narodowości, jakie zamieszkiwały w przeszłości Tomaszów. Na wystawie przedstawiono udział poszczególnych grup kulturowych wśród ogółu mieszkańców miasta oraz przemiany jakie zachodziły w tym zakresie. Na podstawie zdjęć archiwalnych i współczesnych zaznaczono wkład poszczególnych narodowości w rozwój Tomaszowa. Zwrócono również uwagę na pamiątki wielokulturowej przeszłości miasta widoczne we współczesnym krajobrazie.

Partnerzy

Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Koło Filatelistyczne Kalejdoskop Kulturalny Reymont Moniuszko Park Rodego Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Filia w Piotrkowie Trybunalskim Tu honorujemy Kartę Dużej Rodziny

Kontakt

Muzeum w Tomaszowie Maz. im. Antoniego hr. Ostrowskiego

ul. POW 11/15
97-200 Tomaszów Mazowiecki

Godziny otwarcia

Pon. nieczynne dla zwiedzających
Wt. 10:00 – 15:45
Śr. 10:00 – 15:45
Czw. 10:00 – 15:45
Pt. 10:00 – 15:45
(od 1 kwietnia do 31 października w godz. 10:00 – 17:45)
Sob. 10:00 – 15:45
Niedz. 10:00 – 15:45

Biuro czynne od poniedziałku do piątku w godzinach: 8:00 – 16:00

Bilety

Bilet wstępu do Muzeum – normalny 10,00 zł/os.
Bilet wstępu do Muzeum – ulgowy 5,00 zł/os.
Bilet za warsztaty muzealne 8,00 zł/os.
Bilet za lekcje muzealne 4,00 zł/os.
Bilet z Kartą Dużej Rodziny 3,00 zł/os.
Dzieci do lat 7 (zwiedzanie indywidualne) wstęp bezpłatny
We wtorek wstęp bezpłatny
Oprowadzanie z przewodnikiem 30,00 zł
Karta Tomaszowianina 5,00 zł/os.
Karta Tomaszowianina Rodzina 3+ – rodzice (opiekunowie) 5,00 zł/os., dzieci wstęp bezpłatny
Karta Młodego Tomaszowianina wstęp bezpłatny
Karta Tomaszowianina Seniora wstęp bezpłatny