Wystawa czasowa „Almanach Tomaszowa Mazowieckiego. 190 rocznica nadania praw miejskich” składa się z kilku części. Otwierają ją obiekty związane z początkami Tomaszowa i jego środowiskiem przyrodniczym. Na uwagę zasługują tu m.in. fotografie rodziny hrabiów Ostrowskich oraz dokumenty z lat 1821-1830, w tym odpis aktu nadania praw miejskich sporządzony 19 lipca 1830 r. Następnie przedstawiono rozwój przemysłu wraz z planem Tomaszowa, na którym zaznaczono poszczególne fabryki. Dalsze części wystawy poświęcone są mieszkańcom Tomaszowa. W pierwszym stuleciu istnienia miasto cechowała wielokulturowa struktura ludności – tu warto zwrócić uwagę na pamiątki związane z różnymi wspólnotami etnicznymi i wyznaniowymi, m.in. zwój Tory z tomaszowskiej synagogi, oryginalną chrzcielnicę używaną w kościele pw. św. Antoniego, a także cerkiewną tkaninę dekoracyjną. Dalej możemy zobaczyć fotografie tomaszowian z końca XIX i pierwszej połowy XX wieku oraz widokówki przedstawiające Tomaszów w tym samym okresie. Przedstawiono też tomaszowskie rzemiosło, szkolnictwo, straż pożarną, wojsko, policję, straż pożarną i harcerstwo i wreszcie udział tomaszowian w walkach wyzwoleńczych od Powstania Listopadowego po II wojnę światową. Do szczególnie cennych obiektów należą pochodzące z okresu międzywojennego sztandary Seminarium Nauczycielskiego im. Tadeusza Reytana oraz Stowarzyszenia Byłych Więźniów Politycznych. Wśród obiektów związanych z życiem codziennym mieszkańców można natomiast zobaczyć tomaszowskie pieniądze zastępcze z 1914 r. oraz pamiątki po dr. Witoldzie Szyszkowskim, lekarzu miejskim i prezesie PCK w Tomaszowie, zamordowanym w Katyniu w 1940 r. Dalej przedstawiono herb Tomaszowa Mazowieckiego oraz plany miasta z XIX i XX wieku; uzupełnieniem tej części jest zestawienie ulic Tomaszowa wraz z ich historycznymi nazwami. Wystawę zamykają okolicznościowe medale i monety upamiętniające jubileusze Tomaszowa Mazowieckiego obchodzone w latach 1980-2010 oraz kalendarium dziejów miasta. Zwiedzający mogą stworzyć własny „Almanach Tomaszowa”, zbierając dostępne na ekspozycji kartki z datami kluczowymi dla historii miasta. Wszystkie zaprezentowane obiekty pochodzą ze zbiorów Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim im. Antoniego hr. Ostrowskiego. Wystawę można oglądać od 8 września do 22 listopada 2020 r.
dr Daniel Warzocha
adiunkt działu historyczno-numizmatycznego
