Zimowy spacer po lesie nagórzyckim. Przy jednej z dróg taki oto obrazek. Zniszczone mrowisko. Pierwsza myśl – czy człowiek musi niszczyć wszystko na swojej drodze? Po chwili zastanowienia dochodzę do wniosku, że człowiek nie byłby tak precyzyjny.
W naszych, okolicznych lasach najczęściej spotkamy dwa gatunki mrówek: mrówkę rudnicę i mrówkę ćmawą. Ich mrowiska (gniazda) zazwyczaj powstają wokół starego pnia lub korzenia. Składają się z licznych komór (komnat) i korytarzy, zabezpieczonych warstwą złożoną z igieł, liści, źdźbeł i ziaren piasku. Warstwa ta chroni wnętrze gniazda przed zamakaniem. Poniżej znajduje się warstwa drobnych gałązek. Dolną część gniazda – sięgającą nawet do 2 metrów pod powierzchnię gruntu – stanowią korytarze i komory wydrążone w ziemi, będące miejscem przebywania mrówek zimą. Taka budowa mrowiska umożliwia zachowanie właściwej temperatury i wilgotności niezbędnych do rozwoju larw i poczwarek. Miejscem przechowywania mrówczego potomstwa i pokarmu są komory położone na różnej wysokości w mrowisku.
Jakie wnioski płyną z obserwacji mrowiska z nagórzyckiego las? Otóż, ktoś sprawdzał dokładnie i precyzyjnie komory gniazda. Tym kimś był najprawdopodobniej dzięcioł zielony, który z racji delikatniejszego dzioba, niż u innych dzięciołów, szukał dla siebie pokarmu łatwiej dostępnego. Dzięcioł zielony ma bardzo długi, lepki język (poza dziób wysuwa 10 centymetrowy fragment), a jego głównym pokarmem są właśnie mrówki. Zimą jest w stanie kopać w mrowisku metrowe korytarze, aby dostać się do głęboko położonych komór w których mrówki hibernują. Dodając na marginesie, dzięcioła zielonego możemy obserwować także w Tomaszowie. Niedawno przeszukiwał trawnik przed muzeum. Być może dziuplę wykuł w miękkim drewnie nadrzecznej topoli, albo wierzby.
Tekst, fotografia mrowiska: Magdalena Sepkowska
Fotografia dzięcioła zielonego: Wikimedia Commons
Źródło: A. Kruszewicz, Ptaki Polski, Warszawa 2008; L. Krzysztofiak, A. Krzysztofiak, Mrówki środowisk leśnych Polski – przewodnik terenowy, Suwałki 2006; W. Gil, Tajemniczy las, Warszawa 2010; Strona internetowa: Świat Makro.com (dostęp – 30.12.2019)
