Luty to zimowy miesiąc gdzie z reguły prac terenowych się nie prowadzi. Pamięcią można jednak powrócić do badań archeologicznych, odbywających się w letniej porze roku. Wspomnienie to przywołuje grafika, prezentowana ostatnio na wystawie „Wokół lat 60.”, stworzona przez znakomitego niedawno zmarłego łódzkiego artystę Henryka Płóciennika.
Czarno-białe dzieło pt. „Wykopaliska” prezentuje „pustynny pejzaż ze wzgórzami na horyzoncie, oświetlony przez [rażące] słońce”. Na drugim planie widoczny jest kurhan, grodzisko lub wulkan (?) oraz osamotnione drzewo do złudzenia przypominające akacje afrykańską. Na pierwszym planie (po prawej stronie grafiki) przedstawiony został otwarty wykop otoczony kołkami, wokół których rozwieszono sznurek. Jest to typowy przykład metodycznego wyznaczenia obszaru badań. W pobliżu otwartego założenia znajdują się (poza granicą wytyczoną przez kołki i sznurek) hałdy ziemi, natomiast na dnie wykopu widnieje zarys obiektu archeologicznego. Z przodu grafiki zauważymy siedzącą schematyczną postać, która przygląda się prawdopodobnie zabytkom (przestawionym dość surrealistycznie) wydobytym podczas prac archeologicznych. Artefakty rozłożone są być może na tkaninie lub desce. Na dole grafiki zaprezentowano również w sposób symboliczny chaotycznie porozsypywany materiał ruchomy. Natomiast z lewej strony grafiki widnieje szablonowa postać stojąca przed wytyczonym (poprzez kołki oznakowane literami alfabetu) nowym wykopie. W ręku trzymając tyczkę. W lewym dolnym narożniku grafiki rozpoznać można rysunki ostrzy siekierek kamiennych ukrytych w trawie.
„Afrykański” kontekst grafiki przypuszczalnie można łączyć z słynnymi ze swych odkryć wykopaliskami prowadzonymi w latach 1961-1964 w miejscowości Faras przez polska misję archeologiczną pod kierunkiem prof. Kazimierza Michałowskiego.
Obecnie grafika znajduje się w dziale sztuki Muzeum od 50 lat. Widnieje pod nr inwentarzowym MT/S/13. Powstała w 1964 roku, a jej kontynuacją (pod względem tematyki i tytułu) są linoryty pochodzące z 1967 roku pt. „Wykopaliska” i „Wykopaliska II”. Kartę ewidencyjną muzealium wypełnił archeolog M. Gąsior. Zdjęcie wykonał p. S. Kamiński.
Monika Troszczyńska-Antosik
