Zawieszki w kształcie koła szprychowego

Opublikowano: 1 sierpnia 2021

Zawieszki w kształcie koła szprychowego[1].

Ziemia kryje rozmaite rzeczy, a prawie pół wieku temu odsłoniła dla nas „skarb”. W takcie badań archeologicznych[2] przeprowadzonych na cmentarzysku w miejscowości Piaski[3], odkryto w pobliżu grobu nr 25[4] depozyt brązowych guzików i cynowych[5] zawieszek. Złożony w niewielkiej jamie, chronologicznie związany jest z epoką brązu.

Na obiekt miesiąca wybrano ażurowe ozdoby[6]: o „…kształcie koła szprychowego ze współśrodkowo zbiegającymi się do centralnego mniejszego okręgu..”[7], sześcioma promieniami (6 szt.), zawieszki z „krzyżem” wpisanym w okrąg (22 szt.)[8] oraz jeden zabytek o kształcie okrągłym z wnętrzem podzielonym na dwa pola. Te obiekty łączy nie tylko miejsce zdeponowania, ale również tworzywo, z jakiego zostały wykonane[9]. Metodą produkcyjną był odlew (w otwartych formach[10]) co zaobserwować można m.in. na krawędzi zabytków gdzie widoczny jest „guz” odlewniczy będący miejscem wlewu metalu do matryc. Znaleziska o takich kształtach znane są z różnych rejonów Polski[11] jak również Europy[12], a pozyskiwane zarówno z cmentarzyskach, osad czy właśnie tzw. „skarbów”. Naukowcy przypuszczają, że charakter tych przedmiotów jest zdobniczy. Większe (o średnicy 2,7 cm) egzemplarze z Sulejowa mają gramaturę ok. 5-6 gram, natomiast mniejsze (o średnicy 1,9 cm) ok. 2-3 gram.

Więcej o odkryciu w Sulejowie Piaskach przeczytacie Państwo w artykule M. Gąsiora Cmentarzysko ciałopalne kultury wschodniopomorskiej na st. 1 w Piaskach koło Sulejowa, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Archeologiczna nr 23, 1976 [dostępnym w muzealnej bibliotece].

[MTA]

[1] Termin „zawieszki w kształcie koła szprychowego” w polskiej literaturze przedmiotu jest prawdopodobnie tłumaczeniem nazwy artefaktów odkrywanych na terenach niemieckojęzycznych; znanych jako der Radanhӓnger (radförmigerAnhӓnger) patrz: B. Kowalewska, Słownik terminologii prehistorycznej: niemiecko-polski, polsko-niemiecki, Wiedeń 2004, s. 726.

[2] Odkrycia dokonano w 1974 roku.

[3] Obecnie jest to teren należący do miasta Sulejów.

[4] Według karty naukowej i artykułu M. Gąsiora, Cmentarzysko ciałopalne kultury wschodnio-pomorskiej na st. 1 w Piaskach koło Sulejowa jest to grób nr 25, wg dokumentacji polowej i fotografii jest to grób nr 26.

[5] Wg karty naukowej zawieszki wykonano z cyny, wg artykułu M. Gąsiora, Cmentarzysko… metalem jest ołów.

[6] O numerze katalogowym 701.

[7] I. Marchelak, L. Ziąbka, Skarb z epoki brązu z Bolesławca, pow. wieruszowski, Folia Praehistorica Posnaniensia, t. XXI, 2016, s. 269.

[8] W karcie naukowej informacja o 22 egzemplarzach (stan faktycznie tą ilość potwierdza) natomiast na zdjęciu archiwalnym widać 21 egz.

[9] Dla ustalenia składu pierwiastkowego w przedmiotach należałoby wykonać badania metaloznawcze (makroskopowo są wykonane z podobnego metalu).

[10] M. Gąsior, Sprawozdanie z prac wykopaliskowych prowadzonych w okresie od 15 VII do 3 VIII 74 r. na stanowiskach Piaski 1 i 4 pow. Opoczno [w:] archiwum Ewidencji badań archeologicznych Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim im. Antoniego hr. Ostrowskiego nr 9 [MT/Eba/9] s. 5.

[11] I. Marchelak, L. Ziąbka …[tam starsza literatura].

[12] J. w.

Zobacz również

200 lat poczty w Tomaszowie Mazowieckim – zapraszamy na wystawę
Tomaszów był wśród miast Królestwa Polskiego, w których najwcześniej uruchomiono urząd pocztowy. Już w 1824 r. Antoni hr. Ostrowski przeniósł pocztę z Lubochni...
Więcej
Tomaszowski Wrzesień 1939 r.
W 85. rocznicę bohaterskich zmagań Wojska Polskiego z niemieckim najazdem prezentujemy opracowanie Pana Mariana Fronczkowskiego „Tomaszów Mazowiecki we wrześniu 1939 roku”....
Więcej

Partnerzy

Kontakt

Muzeum w Tomaszowie Maz. im. Antoniego hr. Ostrowskiego

ul. POW 11/15
97-200 Tomaszów Mazowiecki

Godziny otwarcia

Pon. nieczynne dla zwiedzających
Wt. 9:00 – 16:00
Śr. 9:00 – 16:00
Czw. 9:00 – 16:00
Pt. 9:00 – 16:00
Sob. 10:00 – 16:00
Niedz. 10:00 – 16:00

Biuro czynne od poniedziałku do piątku w godzinach: 8:00 – 16:00

Bilety

Bilet wstępu do Muzeum – normalny 10,00 zł/os.
Bilet wstępu do Muzeum – ulgowy 5,00 zł/os.
Bilet za warsztaty muzealne 10,00 zł/os.
Bilet za warsztaty muzealne dla Muzealnej Akademii Malucha 8,00 zł/os.
Bilet za lekcje muzealne 5,00 zł/os.
Bilet z Kartą Dużej Rodziny 3,00 zł/os.
Dzieci do lat 7 (zwiedzanie indywidualne) wstęp bezpłatny
We wtorek wstęp bezpłatny
Oprowadzanie z przewodnikiem 30,00 zł
Karta Tomaszowianina 5,00 zł/os.
Karta Tomaszowianina Rodzina 3+ – rodzice (opiekunowie) 5,00 zł/os., dzieci wstęp bezpłatny
Karta Młodego Tomaszowianina wstęp bezpłatny
Karta Tomaszowianina Seniora wstęp bezpłatny