50 LAT TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ MUZEUM

1. Założenia statutowe, cele i zadania Stowarzyszenia.

Jubileusze mają to do siebie, że skłaniają do refleksji, podsumowania i zadumy nad przebytą drogą,
nad tym co zostało dokonane, a także nad tym , czego nie udało się zrealizować.

Przed 50 laty zrodziła się myśl powołania przy tomaszowskim Muzeum stowarzyszenia regionalnego pod nazwą „Towarzystwo Przyjaciół Muzeum” , wtedy występowały obawy, czy powołane stowarzyszenie nie będzie przejawem tzw. „słomianego zapału”.

Możemy z satysfakcją stwierdzić, że pomysł był trafiony, a decyzja podjęta przed 50 laty
o powołaniu stowarzyszenia, wytrzymała próbę czasu.

Towarzystwo Przyjaciół Muzeum powstało jako organizacja społeczna w 1966 r. z inicjatywy ówczesnego Kierownika Wydziału Kultury UM p. Antoniego Skrzydlewskiego, Państwa Mirosławy i Józefa Jastrzębskich, którzy kierowali wówczas Muzeum oraz grupy działaczy kultury miasta przy poparciu władz administracyjnych i politycznych.

Działalność stowarzyszenia zapoczątkowała grupa 23 członków-założycieli na zebraniu odbytym w dniu 12 marca 1966 r.

W czasie tego zebrania przyjęty został Statut Towarzystwa, wybrano 9 osobowy Zarząd i 3 osobową Komisję Rewizyjną.

Zarząd:

Przewodniczącym został mgr. Stanisław Sachacki – dyrektor ZPW „im. Marcelego Nowotki”,

Zastępcą – Mieczysław Czerniejewski – pracownik Tomaszowskich Kopalni Surowców Mineralnych,

Sekretarzem została – mgr. Mirosława Jastrzębska – Kustosz Muzeum,

Skarbnikiem został – Stefan Janiszewski – pracownik NBP.

Komisja Rewizyjna:

Przewodnicząca – Zofia Krasowska – pracownik ZPW „ im. Marcelego Nowotki „.

W czasie tego zebrania ustalono, że siedzibą TPM będzie Muzeum w Tomaszowie Maz.

TPM decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady – Urzędu Spraw Wewnętrznych w Łodzi z dnia 16 kwietnia 1966 r. nr. SW.VII-91/79/66, wydanej na podstawie art. 21 prawa o stowarzyszeniach z dnia 27.10.1932 r. wpisany został do rejestru stowarzyszeń i związków USW .

W Statucie określono podstawowe cele i zadania Towarzystwa min:

1. Popularyzacja wśród mieszkańców miasta i okolić, zbiorów tomaszowskiego Muzeum oraz jego działalności naukowej, kulturalnej, oświatowej i artystycznej.
2. Ścisła współpraca z Muzeum w zakresie gromadzenia i konserwacji zbiorów muzealnych, jego pracach naukowych, badawczych.

Realizacja tych celów i zadań powinna być realizowana poprzez:

– organizację odczytów, konkursów, wycieczek, wystaw,

– wydawanie i rozprowadzanie broszur, przewodników, grafiki artystycznej, pocztówek.

– pomoc Muzeum w uzupełnianiu i konserwacji zbiorów muzealnych.

2.Organizacje wystaw

W okresie 50 lecia Towarzystwo było organizatorem lub współorganizatorem 30 wystaw min.

1. W dniach 24.04. – 13. 05. 1966 r. wystawę pt. „ Malarstwo w prywatnych zbiorach mieszkańców Tomaszowa mazowieckiego „, Na wystawie pokazano 50 prac malarskich min.
   Figat, T. Aksentowicz, W. Hofman, A. Piłat, E.W. Radzikowski, J. Rosen, H. Siemiradzki, Witkacy.
2. W dniach 15.04. – 8.05. 1967 r. Wystawa pt. „ Powstanie i rozwój przemysłu włókienniczego, odzieżowego i skórzanego w Tomaszowie Mazowieckim „
3. Współudział w zorganizowaniu dwu stałych wystaw: historycznej i etnograficznej w Muzeum – otwarte w dniu 19.07.1969 r.
4. Wystawa pt. „ Malarstwo w zbiorach prywatnych mieszkańców Tomaszowa Mazowieckiego „ w dniach 10.04. – 2.08.1970 r.
5. Maj 1974 r. – „ Tomaszów Mazowiecki i okolice w malarstwie grafice „ – współorganizator
   z Muzeum.
6. Styczeń 1977 r. – „ Dorobek 10 – lecia TPM „.
7. Wystawa – pt. „Zabytki zgromadzone przez członków TPM” – luty-marzec 1980 r.
8. W maju 1986 r. zorganizowano wystawę pokonkursową pt. „Najciekawsze – najwartościowszy dokument historyczny dot. Tomaszowa Mazowieckiego „.
9. Wystawa pt. „ Dorobek tomaszowskiego sportu szkolnego w okresie 40 – lecia PRL „.

3.Organizacja sesji popularno – naukowych, spotkań, zjazdów.

TPM realizując zadania statutowe w minionych latach zorganizowało lub uczestniczyło w 15 sesjach popularno – naukowych min.

1. Współorganizowało sesję z okazji „ 150 rocznicę nadania praw miejskich miastu Tomaszów Mazowiecki „ – wrzesień 1980 r.
2. Wspólnie z Muzeum zorganizowało sesję poświęconą pracy i dorobkowi muzealnemu Mirosławy Jastrzębskiej – Kustosza Muzeum i członka TPM – 5.10.1983 r.
3. Sesja nt. „ 200 lat Tomaszowskiego Przemysłu „ – 19.02.1985 r.
4. Prezes stowarzyszenia uczestniczył w kilku krajowych spotkaniach Kongresu Stowarzyszeń Regionalnych min. w Olsztynie, Nowym Sączu, Poznaniu, Lublinie we Wrocławiu.
5. Udział członków TPM w jubileuszach lokalnych stowarzyszeń , XXX – lecia Stowarzyszenia Amatorów Plastyków.

4 .Konkursy i aukcje.

Towarzystwo było lub uczestniczyło w organizacji konkursów jak, również w wielu konkursach było fundatorem nagród”

1. Wspólnie z Muzeum zorganizowało konkurs „ Na wspomnienia o Tomaszowie Mazowieckim „. Na konkursu wpłynęło pięć prac, zawierających wspomnienia z osobistych przeżyć.
   W wyniku nadesłanych opracowań przyznano II nagrodę p. Teofili Pachniewicz i cztery wyróżnienia. Pierwszego miejsca nie przyznano. Konkurs przeprowadzono w 1985 r.
2. Kolejny konkurs to „ Najciekawszy eksponat historyczny związany z Tomaszowem Mazowieckim „ w konkursie wzięło udział 17 uczestników. W wyniku konkursu uzyskano rozeznanie o dotychczas nieznanych materiałów historycznych, z których część wzbogaciło zbiory Muzeum. Trzynastu uczestników zostało nagrodzonych, a wyróżnione materiały można było oglądać na wystawie pokonkursowej.
3. W czerwcu 2005 r. byliśmy fundatorami nagród na młodzieżowy konkurs pt. „ Mój książkowy bohater „.
4. Towarzystwo od listopada 1999 r. jest organizatorem Aukcji kolekcjonerskich, których celem jest pozyskanie eksponatów i środków finansowych na działalność statutową Muzeum. Aukcji już odbyło się 17 i przyniosły wymierne korzyści w postaci kilkuset eksponatów dla Muzeum i kilka tyś. Zł. za które mogliśmy pomóc w renowacji kinkietu, sponsorować poczęstunek z okazji wernisaży malarskich, pomóc w finansowo w organizacji Nocy Muzeum, a szczególnie tam gdzie udział brały dzieci.

5.Działalność wydawnicza

W związku z prowadzeniem działalności merytorycznej, Towarzystwo wydało kilkanaście publikacji własnych, a w tym: informatory, plakaty, katalogi, publikacje z sesji popularno – naukowych.

Do ważniejszych zaliczyć można:

1. „ X – lat działalności TPM – 1975 r. „
2. Nota biograficzna o działalności TPM, której tekst został przekazany do Biblioteki P.A.N
   w Warszawie celem zamieszczenia w III – tomie edycji o stowarzyszeniach regionalnych
   w kraju – 1979 r.
3. „ Dzieje Zamku w Inowłodzu „ autor p. Augustyniak – 1984 r.
4. Wspólnie z Muzeum – „ Nowożytne skarby monet w zbiorze Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim „ – autor A. Mikołajczyk – 1986 r.
5. Towarzystwo opublikowało materiały z sesji naukowej poświęconej „ Wydzielonemu Oddziałowi Wojska Polskiego mjr. Henryka Dobrzańskiego „ Hubal” – 1985 r.
6. Antoni Woskowski – „ Harcerstwo Tomaszowa Mazowieckiego w latach 1914 – 1918 „ – 1987 r.
7. Stanisław Sachacki – „ Tomaszowskie Stowarzyszenia Regionalne „ – 1990 r.
8. „ Pamięci Mirosława i Józefa Jastrzębskich „ materiały z sesji naukowych – 1993 r.
9. „ Dr. Jan Piotr Dekowski 1907 – 1988 „ – materiały z sesji.

6.Wycieczki

W 50 – leciu Towarzystwo było organizatorem 15 wycieczek do różnych miejsc w Polsce min. po Ziemi piotrkowskiej, Kielce i okolice, Niebrów, Arkadia, Łowicz, Kutno, Płock, Konin, Sandomierz, Ojców, Pieskowa Skała, Warszawa – Muzeum Powstania Warszawskiego, 300 lat odsieczy wiedeńskiej, Muzeum Wojska Polskiego, Rogów – Arboretum.

7.Odczyty, spotkania.

W minionym okresie Towarzystwo wspólnie z Muzeum zorganizowało ponad 200 różnych spotkań, prelekcji i spotkań, dzięki którym popularyzowane były wiadomości z różnych dziedzin wiedzy historycznej, kultury polskiej i innych narodów naszego globu.

Taka forma działalności stworzyła możliwości przybliżenia jej uczestnikom wielu cennych informacji związanych z praktycznym życiem codziennym.

Prelegentami tych spotkań, wykładów byli często pracownicy naukowi ośrodków kultury i wyższych uczelni.

Członkowie Towarzystwa aktywnie włączają się w organizację wystaw przez Muzeum, służą swoimi eksponatami, materiałami, biorą udział w organizacji Nocy Muzeów .

Byliśmy w grupach tworzących nowe inicjatywy społeczne na terenie miasta min. w 1998 r. powołano Społeczny Komitet Opieki nad Grobami Zasłużonych Tomaszowian, którego przewodniczącym przez 14 lat był Jan Rybak, a faktyczną siedzibą było Muzeum.

Byliśmy również w grupie inicjującej powołanie Uniwersytetu Trzeciego Wieku – Wiesława Bogurat i Jan Rybak,

– Rada Pożytku Publicznego – Jan Rybak,

– Rada Naukowa Muzeum – Anna Błaszkowska, Jan Rybak,

– aktywnie uczestniczymy w Nocy Muzeów.

Towarzystwo od samego początku swoją siedzibę ma w Muzeum, tutaj spotykamy się z bardzo dobrą atmosferą i wsparciem Dyrektora i pracowników Muzeum.

Praca w Towarzystwie jest w pełni społeczna , a finansowa ze składek członkowskich.

Liczba członków Towarzystwa na przełomie półwiecza kształtowała się na początku od ok. 100 członków, dzisiaj jest to liczba 25 członków. Towarzystwo jest otwarte i zrzesza grupę pasjonatów, miłośników Muzeum i kolekcjonerów min. filatelistów, filokartystów, numizmatyków, zbieraczy militariów etc.

Do dnia dzisiejszego ze współzałożycieli z 1966 r. jest tylko p. Krystyna Marcinkowska.

W tym krótkim , syntetycznym streszczeniu nie da się opisać całej działalności TPM i trzeba się zastanowić nad opracowaniem publikacji.

Jan Rybak – Prezes TPM