Zbiór numizmatyczny Muzeum wchodzi w skład działu historyczno-numizmatycznego.
Najstarsze obiekty pochodzą z epoki starożytnej – monety Macedonii, Aleksandrii, republikańskiego i cesarskiego Rzymu, w tym aureus cesarza Gordiana III (238-244).
Na uwagę zasługują monety pochodzące ze skarbów odkrytych w XX wieku (1949-1977) w Olszowcu (162 monety), Wiadernie (152 monety), Rawie Mazowieckiej (34 monety), Brzustówce (dziś dzielnica Tomaszowa Mazowieckiego; 29 monet) oraz w nieznanej miejscowości (29 monet). Skarby te zawierały monety polskie i zagraniczne (w tym krajów niemieckich, Szwecji, Niderlandów) z XVI-XVIII wieku. Największą wartość w chwili ukrycia (po 1627 r.) przedstawiał skarb z Wiaderna – za 42 złote polskie 2 grosze można było wtedy kupić prawie 3 konie lub 42 garnce wina (ok. 91-94 l). Czterdzieści lat później, gdy ukryto skarb z Olszowca (po 1668 r.) o zbliżonej wartości nominalnej (42 złote polskie 19,5 grosza), jego siła nabywcza była już o połowę niższa. Tragiczne wydarzenia połowy XVII wieku, niszczące Rzeczpospolitą wojny z Kozakami i Szwecją drastycznie odbiły się na wartości pieniądza.
XVIII wiek to przede wszystkim monety Stanisława Augusta Poniatowskiego – miedziane grosze i trojaki, srebrne półzłotówki, złotówki i dwuzłotówki, a także sześciozłotowy talar z 1794 r. Umieszczono na nim nominał „6 ZŁ” – po raz pierwszy zaznaczając skrót tej nazwy na polskiej monecie (pozostałe napisy ówczesnym zwyczajem były wciąż po łacinie).
W zbiorze znajdują się liczne monety XIX-wieczne, w tym Królestwa Polskiego (okresu autonomii po kongresie wiedeńskim, powstania listopadowego oraz emitowane po jego upadku, także z podwójnym rosyjsko-polskim nominałem) oraz państw zaborczych: Rosji, Austrii i Niemiec. Z XX wieku pochodzą monety Królestwa Polskiego (1917-1918), II Rzeczypospolitej, Generalnego Gubernatorstwa, a także monety pamiątkowe z lat 70., 80. i 90. Spośród monet zagranicznych najwięcej pochodzi z hitlerowskiej III Rzeszy Niemieckiej – trzeba pamiętać, że podczas II wojny światowej były w obiegu także na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy, w tym w części województwa łódzkiego. Świadectwem tej okrutnej wojny są też monety getta łódzkiego i zastępcze pieniądze papierowe obozów jenieckich.
Nie brakuje też obiektów bezpośrednio związanych z Tomaszowem. Na uwagę zasługują unikatowe zastępcze banknoty wyemitowane przez Komitet Obywatelski na początku I wojny światowej, gdy po ewakuacji władz rosyjskich brakowało drobnych monet. Z okresu dwudziestolecia międzywojennego i II wojny światowej pochodzą akcje tomaszowskich firm (Tomaszowska Fabryka Sztucznego Jedwabiu, Lüdert i Müller), częściowo eksponowane na stałej wystawie historycznej. Interesujące są odznaki stowarzyszeń i organizacji działających w międzywojennym Tomaszowie.
W zbiorze numizmatycznym znajduje się także znaczny zbiór banknotów i papierów wartościowych, głównie XX-wiecznych (zwłaszcza polskich, rosyjskich i niemieckich). II Rzeczpospolitą reprezentują banknoty – marki polskie i złotówki, a także obligacje pożyczek państwowych. Wiele jest też banknotów emitowanych dla Generalnego Gubernatorstwa, zaś kilka dla okupowanej przez Niemców Ukrainy (były używane także na dawnych wschodnich kresach II Rzeczypospolitej).
Ciekawostką jest zbiór metalowych pieczęci (głównie XIX-wiecznych) cechowych, kościelnych i urzędowych; w większości pochodzą z okolic Tomaszowa Mazowieckiego i Rawy Mazowieckiej.
W skład zbioru wchodzą także liczne odznaczenia wojskowe i cywilne oraz medale pamiątkowe. Do wielu z nich dołączone są legitymacje wskazujące na proweniencję. Większość polskich, brytyjskich i radzieckich odznaczeń wojskowych stanowi pamiątki po tomaszowianach walczących na wszystkich frontach II wojny światowej. Medale i odznaczenia cywilne zaś są świadectwem aktywnej działalności społecznej mieszkańców Tomaszowa Mazowieckiego.

dr Daniel Warzocha

 

Pieniądze zastępcze emitowane w Tomaszowie Maz. w 1914 r. przez utworzony Komitet Obywatelski, który w pierwszych miesiącach I wojny światowej przejął władzę w mieście po ewakuowanych rosyjskich władzach administracyjnych.

Polskie odznaczenia tomaszowskiego weterana kapitana Wacława Dudka służącego podczas II wojny światowej w 1. Dywizji Pancernej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Od lewej: Krzyż Srebrny Virtuti Militari, Krzyż Walecznych, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Wojska.

Brytyjskie odznaczenia kapitana Wacława Dudka.
Od lewej: 1939 – 1945 Star, France – Germany Star, Military Medal, Defence Medal.

Partnerzy

Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Koło Filatelistyczne Kalejdoskop Kulturalny Reymont Moniuszko Park Rodego Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Filia w Piotrkowie Trybunalskim Tu honorujemy Kartę Dużej Rodziny

Kontakt

Muzeum w Tomaszowie Maz. im. Antoniego hr. Ostrowskiego

ul. POW 11/15
97-200 Tomaszów Mazowiecki

Godziny otwarcia

Pon. nieczynne dla zwiedzających
Wt. 10:00 – 15:45
Śr. 10:00 – 15:45
Czw. 10:00 – 15:45
Pt. 10:00 – 15:45
(od 1 kwietnia do 31 października w godz. 10:00 – 17:45)
Sob. 10:00 – 15:45
Niedz. 10:00 – 15:45

Biuro czynne od poniedziałku do piątku w godzinach: 8:00 – 16:00

Bilety

Bilet wstępu do Muzeum – normalny 10,00 zł/os.
Bilet wstępu do Muzeum – ulgowy 5,00 zł/os.
Bilet za warsztaty muzealne 8,00 zł/os.
Bilet za lekcje muzealne 4,00 zł/os.
Bilet z Kartą Dużej Rodziny 3,00 zł/os.
Dzieci do lat 7 (zwiedzanie indywidualne) wstęp bezpłatny
We wtorek wstęp bezpłatny
Oprowadzanie z przewodnikiem 30,00 zł
Karta Tomaszowianina 5,00 zł/os.
Karta Tomaszowianina Rodzina 3+ – rodzice (opiekunowie) 5,00 zł/os., dzieci wstęp bezpłatny
Karta Młodego Tomaszowianina wstęp bezpłatny
Karta Tomaszowianina Seniora wstęp bezpłatny